چۆنێتی دروست بونی جیهانی تۆکلین

لە سەرەتای سەرەتاکاندا، لە شوێنێک کە نە کات هەبوو نە شوێن، ئیلوڤاتاری مەزن بیری لە جیهانێکی پڕ لە جوانی و سەرسوڕمان کردەوە. بە دەنگێکی نەرم و پڕ لە خۆشەویستی، ئەو گۆرانی چڕی و لە ناو ئەو ئاوازە سیحراوییەدا، ئاینورەکان وەک گوڵی بەهاری سەریان هەڵدا.

ئاینورەکان، ئەو بوونەوەرە ڕووناک و پیرۆزانە، دەستیان کرد بە چڕینی سروودێکی بێوێنە. هەر نۆتەیەک، هەر دەنگێک، وێنەی بەشێک لە جیهانی دەکێشا. شاخە سەربەرزەکان، دەریا شینەکان، دارستانە چڕەکان و ئاسمانە بێکۆتاییەکان هەموو لە ناو ئەو مۆسیقا ئیلاهییەدا لەدایک بوون.

بەڵام لە ناو ئەم هارمۆنییە جوانەدا، میلکۆر، کە دواتر بە مۆرگۆث ناسرا، هەوڵی دا ئاوازێکی جیاواز بچڕێت. ئاوازەکەی ئەو پڕ بوو لە ناکۆکی و ئاژاوە، بەڵام تەنانەت ئەم دژایەتییەش بووە بەشێک لە پلانی گەورەی ئیلوڤاتار.

کاتێک مۆسیقا کۆتایی هات، جیهانی ئاردا لە بەردەمیاندا دەرکەوت، جوان و پڕ لە نهێنی. ڤالارەکان، ئەو ئاینورە بەهێزانەی کە حەزیان لە جیهانی نوێ کردبوو، چوونە ناویەوە. لەوێ، ئەوان دەستیان کرد بە داڕشتن و ڕێکخستنی جیهان بەپێی ئەو وێنەیەی کە لە مۆسیقاکەدا بینیبوویان.

لە ناو ئەم جیهانە نوێیەدا، ئیلوڤاتار منداڵەکانی خۆی خوڵقاند: ئێلفە ڕووناک و نەمرەکان، و مرۆڤە کورتژیان بەڵام ئازادەکان. هەر یەک لەم نەژادانە بەهرە و تایبەتمەندی خۆی هەبوو. ئێلفەکان هونەر و جوانییان بە جیهان بەخشی، لە کاتێکدا مرۆڤەکان گۆڕانکاری و داهێنانیان هێنا.

دوارفە بەهێز و کارامەکانیش لەم جیهانەدا جێگەی خۆیان کردەوە، دروستکراوی دەستی ئاولێی هونەرمەند. ئەوان لە ناخی شاخەکاندا شارستانییەتی خۆیان دامەزراند و بە کانزا بەنرخەکان و پیشەسازییە سەرسوڕهێنەرەکانیان ناوبانگیان دەرکرد.

بەڵام لە ناو ئەم جوانی و هارمۆنییەدا، سێبەری تاریکیش خۆی نیشان دا. مۆرگۆث، کە ئێستا پڕ بوو لە ڕق و ئیرەیی، دەستی کرد بە تێکدانی دروستکراوەکانی ئیلوڤاتار. لە تاریکی و ئازاردا، ئەو ئۆرکە دزێوەکان، ترۆڵە بەهێزەکان و دراگۆنە ئاگرینەکانی خوڵقاند.

ساورۆن، کە ڕۆژێک لە ڕۆژان مایارێکی ڕووناک بوو، فریوی هێزی مۆرگۆث خوارد و بووە خزمەتکاری تاریکی. ئەو فێڵباز و زیرەک بوو، توانای گۆڕینی شێوەی هەبوو و بە زمانی شیرین خەڵکی فریو دەدا.

بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەم هێزە تاریکانە، ئیستارییەکان یان جادووگەرەکان نێردران بۆ ناوەڕاستی زەوی. گەندالفی دانا، سارومانی زانا، ڕادگاستی سروشتدۆست و دوو جادووگەرە شینەکە، ئالاتار و پالاندۆ، هەموویان هاتن تا یارمەتی گەلانی ئازاد بدەن.

بەم شێوەیە، چیرۆکی ناوەڕاستی زەوی دەستی پێکرد، چیرۆکێک پڕ لە قارەمانێتی و خۆڕاگری، خیانەت و خۆشەویستی، شەڕ و ئاشتی. هەموو ئەمانە بەشێک بوون لە مۆسیقا مەزنەکەی ئیلوڤاتار، سیمفۆنیایەک کە تا ئێستاش بەردەوامە لە ژەنین.

باسکردنی بە شیوازێ خاڵبەندی
دروستکردنی جیهان:
ئیلوڤاتار سەرەتا بیرۆکەی جیهانی لە مێشکی خۆیدا دروست کرد. دواتر، ئەو ئاینورەکانی دروست کرد و فێری مۆسیقای کردن. لە ڕێگەی ئاینولیندالێ یان “مۆسیقای ئاینورەکان”ەوە، جیهانی ئاردا دروست کرا. هەر ئاینورێک بەشێکی تایبەتی خۆی لە مۆسیقاکەدا هەبوو، بەڵام میلکۆر هەوڵی دا مۆسیقاکە تێک بدات.
دابەشکردنی کەسەکان:
ئاینورەکان دابەش کران بۆ دوو گروپی سەرەکی:
أ) ڤالارەکان: 14 ئاینوری بەهێز کە چوونە ناو جیهانەوە بۆ شێوەدان پێی.
ب) مایارەکان: ئاینورە کەمتر بەهێزەکان کە یارمەتیدەری ڤالارەکان بوون.
دروستکردنی ئێلف و مرۆڤ:
ئێلفەکان و مرۆڤەکان بە “منداڵانی ئیلوڤاتار” ناسراون:
أ) ئێلفەکان: یەکەم زادەی ئیلوڤاتار، نەمر و بەهرەمەند.
ب) مرۆڤەکان: دووەم زادەی ئیلوڤاتار، مردار بەڵام ئازاد لە چارەنووس.
دروستکردنی دوارفەکان:
دوارفەکان لەلایەن ئاولێ، یەکێک لە ڤالارەکان، دروست کران. ئیلوڤاتار ڕێگەی پێدان بژین بەڵام دوای ئێلفەکان.
مۆرگۆث:
مۆرگۆث، کە پێشتر بە میلکۆر ناسرابوو، بەهێزترین ڤالار بوو. ئەو دژی پلانی ئیلوڤاتار وەستایەوە و بووە سەرچاوەی خراپە لە جیهاندا. مۆرگۆث زۆر بوونەوەری خراپی دروست کرد، وەک:
ئۆرکەکان: لە ئێلفە شێواوەکان دروست کران
ترۆڵەکان: لە بەردەکان دروست کران
دراگۆنەکان: بوونەوەرە گەورە و بەهێزەکان
ساورۆن:
ساورۆن سەرەتا مایارێک بوو کە خزمەتی ئاولێی دەکرد. دواتر بووە شوێنکەوتووی مۆرگۆث و دوای ڕووخانی ئەو، بووە دوژمنی سەرەکی جیهان. ساورۆن توانای گۆڕینی شێوەی هەبوو و زۆر زیرەک بوو لە فێڵ و فریودان.
جادووگەرەکان:
جادووگەرەکان، کە بە ئیستاری ناسراون، گروپێک مایار بوون کە نێردران بۆ ناوەڕاستی زەوی بۆ بەرەنگاربوونەوەی ساورۆن. پێنج جادووگەری سەرەکی هەبوون:
گەندالف: ناسراو بە میثراندیر
سارومان: ناسراو بە کوروونیر
ڕادگاست: ناسراو بە ئایوێندیل
ئالاتار و پالاندۆ: جادووگەرە شینەکان
هەموو ئەم بوونەوەر و کەسایەتییانە بەشێکن لە پلانی گەورەی ئیلوڤاتار، هەرچەندە هەندێکیان وەک مۆرگۆث و ساورۆن لە ڕێگای ڕاست لایاندا. مێژووی ناوەڕاستی زەوی پڕە لە ملمالنێ و هاوکاری نێوان ئەم هێزە جیاوازانە.